34% dobra
FR3SH4S
Macedonia| Skopje
Ljubomira Stojcheskiego spotkaliśmy dzięki inicjatywie Retweet a Meal, w ramach której wolontariusze i wolontariuszki ze Skopje w Macedonii przygotowują jedzenie dla osób w potrzebie. Ljubomir, razem ze swoją restauracją FR3SH4S (wymowa: Freshys), odgrywa tam całkiem znaczącą rolę.
FR3SH4S wystartowało prawie rok temu, pod koniec grudnia 2015 roku. Pisałem pracę magisterską dotyczącą przedsiębiorczości społecznej. Prowadziłem badania na temat wyzwań i kluczowych czynników sukcesu, przeprowadziłem około 150 wywiadów z przedsiębiorcami/czyniami społecznymi z Europy i Stanów Zjednoczonych. To był dla mnie nowy temat, w Macedonii nie mamy studiów związanych z przedsiębiorczością społeczną. Kompletnie mnie to pochłonęło i postanowiłem, że to jest to, co chcę robić. Bez względu na to, czy mówimy o restauracji czy jakimkolwiek innym biznesie, wierzę, że przedsiębiorczość społeczna jest przyszłością całej ekonomii. Myślę, że za 10 lat nie będzie istniała firma, która nie robi czegoś dobrego dla społeczności, klienci i klientki będą tego oczekiwali/ły. I tak powinno być, biznes jest częścią społeczeństwa, czerpie z niego korzyści i powinien się w jakiś sposób w działania na rzecz społeczności angażować. Myśląc o moim własnym biznesie, na początku nie byłem pewien czy będzie on związany z jedzeniem, ale lubię się zdrowo odżywiać. Zdałem sobie też sprawę, że choć mamy w Macedonii mnóstwo tanich owoców i warzyw, brakuje miejsc ze zdrową żywnością, które oferowałyby niewygórowane ceny. Zdecydowałem się więc otworzyć restaurację ze zdrową żywnością, oferującą opcje wegańskie, wegetariańskie i mięsne, w rozsądnych cenach. A część zysków przeznaczać na pomoc osobom bezdomnym.
Dziś, po roku, są już stabilni finansowo, co w dobie kryzysu ekonomicznego jest sporym osiągnięciem, pokazującym, że ludzie doceniają ich pomysł.
Naszym początkowym celem było pokazanie ludziom, że kupując coś, w gruncie rzeczy głosują. Kiedy idą do supermarketu, głosują na konkretną firmę. Powinniśmy brać pod uwagę nie tylko cenę i jakość produktu, ale też wartość jaką dana firma wnosi do społeczności. To powinno być jedno z kryterium jakie bierzemy pod uwagę kupując dany produkt.
FR3SH4S wspiera społeczność poprzez przeznaczanie 34% zysku na pomoc osobom w potrzebie. To pierwszy krok. Ale nie ostatni.
Naszym kolejnym krokiem, który od kilku miesięcy powoli wprowadzamy, są zniżki dla określonych grup. Mamy stałe zniżki dla studentów/ek, 15% na wszystkie produkty, 20% dla samotnych rodziców, a w przyszłości chcemy wprowadzić 30% dla osób z niepełnosprawnościami. Chcemy, by zdrowe jedzenie było bardziej dostępne dla tych grup. Mamy nadzieję, że pozostali klienci/tki nie będą rozczarowani faktem, że dajemy zniżki innym osobom, a im nie.
Jednym z wyzwań FR3SH4S jest wyjaśnienie klientom/kom idei restauracji. Koncepcja przedsiębiorstw społecznych nie jest w Macedonii dobrze znana. Ale krok po kroku udaje im się przedstawić swoją wizję, otrzymują dużo pozytywnych informacji zwrotnych, które motywują ich do dalszego działania.
Największym sukcesem jest to, że ludzie naprawdę doceniają naszą pracę. Za każdym razem, kiedy publikujemy wyniki na facebooku, piszą pozytywne komentarze, pytają jak mogą się włączyć, pomóc. W przyszłym roku mamy nadzieję otworzyć kolejną restaurację w Skopje. A w przyszłości chcemy rozszerzyć naszą działalność przynajmniej na Bałkany. Kilkoro inwestorów społecznych z Austrii i Węgier bardzo polubiło nasz pomysł. Powiedzieli, że powinniśmy być w kontakcie do momentu, w którym osiągniemy stabilność finansową pierwszej lokalizacji, a potem razem pomyślimy jak poszerzyć działalność, przynajmniej na poziomie regionalnym.
Jak to osiągnąć? Po prostu podążaj za tym, co dla Ciebie ważne.
Najważniejsze jest robienie tego, co ma dla Ciebie znaczenie. Czegoś, co da ci poczucie sprawstwa, pozwoli wprowadzić pozytywną zmianę przynajmniej w najbliższej okolicy. Myślę, że bycie przedsiębiorcą społecznym jest przepięknym prezentem, który możesz sam sobie podarować. Wiele osób tutaj, kiedy się starzeje, rozmawia o tym, czego nie zrobili w życiu, tego najbardziej żałują. Jeśli masz pomysł, myślisz, że możesz coś zrobić, zacznij. Nie ma znaczenia czy ci się uda czy nie, może zainspirujesz coś większego niż ty sam, coś co może być zrobione później, czy nawet przez kogoś innego.
Więcej o FR3SH4S: www.facebook.com/FR3SH4S